1245 – دیدار هیلاسلاسی پادشاه اتیوپی

هایله سلاسی
هایله سلاسی
امپراتور اتیوپی
سلطنت	۲ نوامبر ۱۹۳۰ – ۱۲ سپتامبر ۱۹۷۴
تاج‌گذاری	۲ نوامبر ۱۹۳۰
پیشین	زیودیتو
جانشین	دوژور امها سلاسی (پادشاه در تبعید)
نایب السلطنه قدرتمند اتیوپی
سلطنت	۲۷ سپتامبر ۱۹۱۶ – ۲ آوریل ۱۹۳۰
پیشین	تسما نادو
جانشین	امها سلاسی
زاده	تافاری ماکونن ولدمیکائل ۲۳ ژوئیهٔ ۱۸۹۲ اِجرسا گَروEjersa Goro، امپراتوری اتیوپی
درگذشته	۲۷ اوت ۱۹۷۵ (۸۳ سال) آدیس آبابا، اتیوپی
آرامگاه	کلیسای جامع ترینیتی
همسر(ان)	امپراطریس منان
فرزند(ان)	پرنسس رومانورک پرنسس تناگورک پرنسس امه سلاسی پرنسس زنبهورک پرنسس سهای پرنس مکنونن پرنس سهله سلاسی
نام کامل رهبر عظیم‌الشأن، مسیح موعود، خدای زنده، امپراتور دوران، شیر افریقا، پرچمدار استقلال و وحدت افریقا، قادر متعال، امپراتور، خدا
خاندان	سلیمان نبی
پدر	ماکونن ولدمیکائل
مادر	یشیمه بت علی
دین و مذهب	مسیحی ارتودوکس

او در سال ۱۸۹۲ با نام تافاری ماکونن ولدمیکائل (به انگلیسی: Tafari Makonnen Woldemikael) به دنیا آمد؛ صاحب “فره” و فیض الهی بود و مانند همه قدیسان نامی قدسی بر خود نهاد که به معنای “قدرت ثلاثی” یا نیروی سه‌گانه است، با همان بار معنایی در تثلیث مقدس آیین عیسی.

او که پیرو کلیسای ارتدکس بود، خود را از اعقاب سلیمان و داوود، پیامبران بزرگ بنی‌اسرائیل می‌دانست و بسیاری از زیردستانش او را به عنوان تجسم خداوند بر روی زمین می‌پرستیدند. تا امروز برخی از پیروان آیین “راس‌تافاری” در اتیوپی و جامائیکا، او را همان “مسیح موعود” می‌دانند.^[۱]

هایله سلاسی از سال ۱۹۱۶ نایب‌السلطنه اتیوپی بود و از سال ۱۹۳۰ بر تخت سلطنت نشست. در سال ۱۹۳۶ سه سال پیش از آغاز جنگ جهانی دوم، بنیتو موسولینی، رهبر ایتالیای فاشیست، با حمله به اتیوپی، سرزمین عقب‌مانده را تسخیر کرد. هایله سلاسی کشور را به فاتحان سپرد و به انگلستان فرار کرد.

تهاجم پادشاهی ایتالیا در ابتدای سال ۱۹۳۵ آغاز شد. اما این پیشرفت با کندی همراه بود. به خصوص در زمان “حمله کریسمس” نیروهای ایتالیایی کاملاً حالت دفاعی گرفته بودند. به هر حال در ۱۹۳۶ جلوی این حمله در جریان اولین “نبرد تمبین” گرفته شد و نیروهای ایتالیا حالت تهاجمی گرفتند. ایتالیایی‌ها همچنین در “نبرد امبا اردام” و “دومین نبرد تمبین” و “نبرد شیر” اتیوپیایی‌ها را شکست دادند. در ۳۱ مارس ۱۹۳۶ امپراتور ضد حمله‌ای را آغاز کرد اما بار دیگر در جریان “نبرد مایچو” شکست خورد و ناگزیر به عقب نشینی شد. در نهایت چون آدیس آبابا دیگر قابل دفاع به‌نظر نمی‌رسید امپراتور به‌وسیله یک ناو بریتانیایی به همراه افراد خانواده سلطنتی عازم بیت المقدس شد.
در ۵ می مارشال بادوگیلیو ایتالیایی آدیس آبابا را فتح کرد و موسولینی، ویکتور امانوئل سوم پادشاه ایتالیا را امپراتور اتیوپی خواند.^[۲]

اشغال اتیوپی برای مردم فاجعه‌بار بود اما برای شخص او فایده زیادی داشت، زیرا پنج سال بعد توانست به کمک نیروهای متفقین به عنوان “قهرمان و ناجی کشور” به تخت سلطنت برگردد.

در اوایل دهه ۱۹۶۰ که لایه‌های ناراضی به ویژه دانشجویان با خواست آزادی و عدالت به میدان مبارزه آمدند، هایله سلاسی به سرکوب بی‌رحمانه اعتراضات فرمان داد و در نطقی اعلام کرد تا زمانی که حیات دارد، “قادر متعال” زمام امور کشور را به دست او سپرده و پس از او نیز خداوند به مشیت خود عمل خواهد کرد.

هایله سلاسی استبداد فردی را با شیوه‌های کهن قبیله‌سالاری آمیخته بود و از هرگونه اصلاح سیاسی یا مشارکت مردم در اداره جامعه به شدت جلوگیری کرد. اما در عین حال با نوسازی و پیشرفت کشور مخالفتی نداشت و برخی از مظاهر مدرن را وارد کشور کرد.

جنبش خلق‌گرایی با چاشنی “مبارزه ضدامپریالیستی” که در اواخر دوران “جنگ سرد” سراسر “جهان سوم” را در نوردیده بود، سرانجام به اتیوپی هم رسید.در اوایل دهه ۱۹۷۰ درحالی که گرانی، کمبود سوخت و مواد غذایی در شهرها بیداد می‌کرد، خشک‌سالی وحشتناک و گرسنگی فراگیر هزاران نفر از مردم روستاها و صحرانشینان را به کام مرگ فرستاد. به ویژه مرگ و میر کودکان ابعادی مهیب پیدا کرد. بسیاری از مردم شخص “امپراتور” را گناهکار می‌دانستند که راحت در کاخ خود نشسته بود یا به سفرهای خارجی می‌رفت؛ اما برخی از هواداران او، گناه را به گردن “اطرافیان” می‌انداختند که نمی‌گذاشتند پادشاه از واقعیات کشور باخبر شود.

هایله سلاسی در فوریه ۱۹۷۴ برای مقابله با ناخرسندی و بحران گسترده، قول رسیدگی به نابسامانی‌ها را داد، نخست وزیری تازه تعیین کرد تا به خواسته‌های معترضان رسیدگی کند. اما زمان چنین اصلاحاتی گذشته بود و امواج اعتراض و شورش که در همه بخش‌های جامعه به ویژه در ارتش گسترش یافته بود، اکنون خواهان کناره‌گیری خود او بود.

در سپتامبر ۱۹۷۴ گروهی از افسران انقلابی هوادار اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به رهبری منگیستو هایله ماریام با حمله به کاخ سلطنتی، هایله سلاسی را دستگیر کردند و به حکومت دودمان “سلیمان نبی” پایان دادند. در درگیری‌های خونین عده بیشماری از نزدیکان و افسران وفادار به هایله سلاسی دستگیر و برخی از آن‌ها تیرباران شدند، اما خود او تا یک سال در کاخی زندانی بود.

در ۲۸ اوت ۱۹۷۵ دولت انقلابی به‌طور رسمی اعلام کرد که امپراتور پیشین درگذشته‌است. درباره شرایط مرگ او تا امروز حرف و حدیث فراوان است. عده‌ای بر آن بودند که او را کشته‌اند و برخی گفتند که پس از یک عمل پروستات، از رسیدگی کافی محروم مانده و همین به مرگ او انجامیده است. زیردستانی که او را “خدا” می‌دانستند طبعاً عقیده داشتند که او نه دستگیر و نه اعدام شده و هنوز زنده است.^[۳]

در سال ۱۹۹۲ معلوم شد که جسدش زیر یک توالت دفن شده‌است و در سال ۲۰۰۰ و پس از گذشت ۲۵ سال از مرگش، جسد او را از گور بیرون آوردند و دوباره در کلیسای جامع ترینیتی در آدیس آبابا دفن کردند.^[۴]

هایله سلاسی از دوستان محمدرضا شاه پهلوی بود. وی چندین‌بار به ایران سفر کرد و از میهمانان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران بود. هم‌چنین در مه ۱۹۶۸ شاه و ملکه ایران از اتیوپی دیدار کردند و هایله سلاسی شاه و فرح دیبا را با خود از آدیس‌ آبابا به کاخ اسمره برد.^[۵]