مقالات

معرفی تاریخچه تمبر

چنین به نظر می رسد كه حتی از آغاز تشكیل اولین اجتماعات بشری، اشكالی از ارتباط میان افراد قبیله و بعدها با سایر قبایل و اقوام معمول بوده است. استفاده از دود و انعكاس نور آفتاب به وسیله آینه كه هنوز میان اقوام نیمه متمدن وجود دارد، بقایایی از این نوع ارتباط های ابتدایی بشر است.

پس از اختراع خط، ارسال نامه و سایر مرسلات از محلی به محل دیگر ضرورت یافته كه شاید به وسیله پیك های داوطلب، كبوتر نامه بر و یا مسافرین صورت می گرفته است. در كشور ما ایران، چه بسا بسیارند مردم روستاها كه در حال حاضر هم بر پایه سنت های ابتدایی جامعه خویش نامه های خود را به مسافرین آشنا و مورد اعتماد می دهند.

هردودت مورخ یونانی ارسال سیستماتیك مرسلات و اختراع پست را با كاركرد امروزی خود در ایران عهد هخامنشی دیده است. او می نویسد: «مخترع پست و چاپار ایرانیان عهد هخامنشی می باشند. در هر منزل اسب های تندرو تدارك شده و سواركاران ماهر، نامه های دولتی را از مركز تا نزدیكترین چاپارخانه برده و به چاپاری كه حاضر و آماده ایستاده بود میرسانید و او در دم حركت كرده، نامه را با چابك سوار بعدی میرساند و به همین ترتیب دست به دست می شد تا به مقصد می رسید….

چاپارها شب و روز در حركت بودند و نامه ها و فرامین شاهی را در كمترین مدت به دورترین ایالات ابلاغ می كردند. هیچ انسانی به سرعت قاصدهای پارسی نمی تواند حركت كند. نه برف نه گرمای طاقت فرسا، نه باران و نه تاریكی شب، هیچكدام پیك های سریع پارسی را از انجام وظیفه خود باز نمی داشت.»

فاصله ای را كه كاروان ها و مسافرین در مدت یك ماه می پیمودند پیك های پارسی در كمتر از دو روز طی می كردند.

گرچه هر نامه ای مهر میخورد ولی از تمبر خبری نبود. بعدها صورت هایی از تكه كاغذهای چاپی به كار گرفته شد ولی آنها تمبر نبودند. اولین تمبر را به این صورتی كه امروزه به آن تمبر می گویند و یك طرف آن چسب و طرف دیگر رقم قیمت را با خود دارد به پیشنهاد (سر رولاندهیل)[1] انگلیسی به سال 1840 میلادی برابر 1219 هجری شمسی در روز اول ماه مه به نام پنی سیاه[2] در انگلستان منتشر شد و در ماه اوت همان سال دوپنی این تمبر به رنگ آبی منتشر گردید.

چنانكه ملاحظه می شود این تمبر فاقد اسم كشور انگلیس بود و تنها با نقش سر ویكتوریا، ملكه انگلیس تهیه گردید. انگلیسیها هنوز هم بر همان منوال تمبرها را بدون نام كشور انگلیس منتشر می كنند و گاه نوشتن كلمه پست با رقم قیمت و تصویر شاه یا ملكه را كافی می دانند.

یك پنی سیاه و دوپنی آبی نزدیك به شصت سال در انگلیس مورد استفاده قرار گرفت.

در ایران هیاتی به سال 1244 شمسی برای چاپ تمبر عازم فرانسه شد در پاریس شخصی به نام آلبرت بار [3] با وزارت پست فرانسه و هیات ایرانی به مذاكره و مشورت پرداخت و كلیشه ها را با خود به ایران آوردند و در سال 1247 شمسی یعنی بیست و هشت سال پس از انتشار اولین تمبر جهان (پنی سیاه)، اولین تمبر پست ایران از روی همان نمونه های كلیشه بار تهیه و در چهار قطعه یك، دو، چهار و هشت شاهی مورد استفاده پستی قرار گرفت. این تمبرها بدون دندانه و با نقش شیر و خورشید بوده و معروف به تمبرهای باقری است.

بد نیست بدانید كه بعد از انگلیس به سال 1843 برزیل و سال 1844 سوئیس و سپس سایر كشورهای جهان یكی پس از دیگری اقدام به چاپ و انتشار تمبر كردند، از آنجمله:

اسپانیا 1229 شمسی

دانمارك 1235 شمسی

شوروی 1236 شمسی

ایتالیا 1237 شمسی

یونان 1245 شمسی

مصر 1245 شمسی

ژاپن 1250 شمسی

آلمان متحد 1251 شمسی

چین 1257 شمسی

عربستان سعودی 1295 شمسی

هندوستان 1326 شمسی

[1] Sir Rowland Hill

[2] Penny black

[3] Albert Barre

دیدگاهتان را بنویسید