1625 – بیستمین سالگرد پیشاهنگی 1351

پیشاهنگی (به انگلیسی: Scouting) جنبشی بین‌المللی برای امداد و کمک‌رسانی در مواقع اضطراری است. این جنبش در سال ۱۹۰۷ توسط رابرت بی‌دن-پاول پایه‌گذاری شد و به سرعت در جهان توسعه یافت. یکی از هدف‌های پیشاهنگی، ایجاد اعتماد به نفس است. هدف دیگر، ترویج روحیهٔ کمک به همنوع در میان مردم است.

پیشاهنگی در ایران در سال ۱۳۰۴ خورشیدی توسط آقای احمد امین‌زاده تأسیس گردید و در خردادماه سال ۱۳۱۴ نخستین دورهٔ مربیگری پیشاهنگی، در اردوگاه منظریهٔ تهران (اردوگاه شهید باهنر) برگزار گردید و فعالیت‌های این سازمان تا سال ۱۳۲۰ ادامه یافت؛ اما به علت وقوع جنگ جهانی، از سال ۱۳۲۰ تا سال ۱۳۳۲ فعالیت پیشاهنگی در ایران کمتر گسترش یافت. فعالیت‌های پیشاهنگی از سال ۱۳۳۲ توسط حسین بنایی به طور کامل و جهانی در سراسر ایران گسترش یافت و مجدداً با قوت بیشتری فعالیت‌های خویش را پی گرفت و تا سال ۱۳۶۴ ادامه داشت.

سازمان پیشاهنگی ایران، در سال ۱۲۹۸ خورشیدی از سوی سفیر کشور اسپانیا شناسانده شد ولی اندیشهٔ تشکیل نهضت ملی پیشاهنگی را احمد امین‌زاده در دورهٔ پادشاهی رضاشاه مطرح کرد. وزارت معارف در ۱۲ آذر ۱۳۰۴ طرح او را پذیرفت و امین‌زاده را به ریاست این سازمان برگزید.^[۱] حدود ۱۳۱۰ امین‌زاده به عراق مسافرت کرد و پس از آن برای مدتی رضا اخوی سرپرستی پیش‌آهنگی را عهده‌دار شد. سال ۱۳۱۳ ترویج پیش‌آهنگی مورد توجه دولت قرار گرفت و وزارت فرهنگ مأمور اجرای آن شد و با طرح جدیدی آغاز به فعالیت نمود. در مهرماه همان سال گیبسن، متخصص آمریکایی، برای سرپرستی تربیت‌بدنی و پیش‌آهنگی به ایران دعوت شد.^[۲]
نخستین دورهٔ کلاس مربیان پیش‌آهنگی خردادماه ۱۳۱۴ با شرکت ۴۰ نفر از مربیان تهران و ۴۴ نفر از مربیان شهرستان‌ها به مدت ۱۵ روز تشکیل شد، محل این اردو در منظریه بود. در طول تعطیلات تابستان همان سال مقررات و آیین‌نامه‌های لازم برای اجرای پیش‌آهنگی در رسدها تهیه و تدوین شد و فعالیت‌های پیش‌آهنگی روز به روز در تمام شهرستان‌های کشور توسعه یافت، ولی با آغاز وقایع شهریور ۱۳۲۰ این فعالیت‌ها متوقف شد و طی یازده سال جز در یکی دو دسته کوچک، فعالیت پیش‌آهنگی به چشم نمی‌خورد.^[۲] در سال ۱۳۳۲ دکتر حسین بنائی که تحصیلات عالی خود را در رشتهٔ تعلیم و تربیت، روانشناسی و تربیت بدنی در آمریکا به پایان رسانده بود، مأمور تجدید سازمان پیش‌آهنگی ایران شد. با فعالیت‌های حسین بنائی و تشکیل اولین کلاس مربیان پیش‌آهنگی در آذرماه سال ۱۳۳۲، دورهٔ جدید پیش‌آهنگی ایران آغاز شد.^[۲]
در دورهٔ بنائی گام‌های مهمی برای توسعه پیش‌آهنگی ایران برداشته شد. سال ۱۳۳۴ سازمان ملی پیش‌آهنگی ایران از طرف دفتر بین‌المللی پیش‌آهنگی به رسمیت شناخته شد. سال ۱۳۳۵ نخستین جمبوری ملی پیش‌آهنگان ایران تشکیل شد و همایش سال ۱۳۳۷ دومین جمبوری ملی پیش‌آهنگان ایران با شرکت بیش از چهار هزار نفر پیش‌آهنگ تشکیل شد و در این جمبوری پیش‌آهنگان کشورهای پاکستان، ترکیه، عراق، اردن، انگلیس، ژاپن، آلمان و آمریکایی‌های مقیم ایران شرکت داشتند.^[۳] در سال ۱۳۳۹ سومین جمبوری ملی پیش‌آهنگی ایران با شرکت بیش از ده هزار نفر پیش‌آهنگ ایرانی و خارجی تشکیل شد. سال ۱۳۳۹ در منظریه از طرف دفتر بین‌المللی پیش‌آهنگی به عنوان یک مرکز بین‌المللی تربیت مربی و تشکیل کلاس‌ها شناخته شد، در همین سال بنائی به عضویت کمیتهٔ دوازده نفری پیش‌آهنگی جهان انتخاب شد. در سال ۱۳۴۱ انجمن طرفداران پیش‌آهنگی در ایران تشکیل شد و عده‌ای از شخصیت‌های سرشناس ایران عضویت این انجمن را پذیرفتند، در سال ۱۳۴۱ نخستین کنگرهٔ پیش‌آهنگی ایران با شرکت نمایندگان شوراهای پیش‌آهنگی تمام استان‌های کشور در منظریه تشکیل شد و سال ۱۳۴۲ دبیر انجمن طرفداران سازمان پیش‌آهنگی علی هاشمی، به مدت ۱۴ سال برای این مسئولیت برگزیده شد. در سال ۱۳۴۲ دومین کنگره پیش‌آهنگی ایران افزون‌بر جلسهٔ سالیانهٔ شورای عالی پیش‌آهنگی ایران با حضور تمام استانداران، مدیران کل فرهنگ استان‌ها و نمایندگان شوراهای پیش‌آهنگی استان‌ها در تهران، تشکیل شد.^[۳]
بعد از انقلاب در تاریخ ۱۳۶۴/۰۶/۲۸ مجلس شورای اسلامی سازمان پیش‌آهنگی را جهت استفاده از امکانات و تجهیزات آن منحل نمود^[۴] ولی در سال ۱۳۸۴ سازمان پیش‌آهنگی ایران فعالیت‌های خود را در زمینهٔ مشارکت رشد نوجوانان و جوانان آغاز نمود.^[۵]

سازمان پیش‌آهنگی می‌کوشید تا نوجوانان ایرانی را با مهارت‌های گوناگون آشنا کند از جمله نحوه اردو زدن، نکات بهداشتی، قوانین راهنمایی و رانندگی، کاردستی، بازی و نقاشی، حرکات ورزشی، کمک‌های اولیه، سرود و آداب معاشرت، شعر، دانستن دربارهٔ طناب، قدرت طناب، انواع گره‌ها، بستن دو چوب، ساخت مهار، قایق، پل، عرابه، برج و ماکت برای کسب نشان لیاقت.^[۶]

سازمان پیش‌آهنگی ایران بخش‌های گوناگون و منصب‌ها و درجه‌هایی داشت که با نام‌های ویژه‌ای نامیده می‌شدند. بخشی از اصطلاحات مربوط به این بخش‌ها و درجه‌ها در سال ۱۳۱۸ خورشیدی از سوی فرهنگستان ایران به شرح زیر تصویب شد: رسد پیش‌آهنگی، سررسد، رسدیار، سرپرستان رسد، شورای رسد، جوخه، سرجوخه، جوخه‌یار، کارپرداز، نویسنده، شیپورزن، پایوران پیش‌آهنگی، پیوستگان، رئیس پیش‌آهنگی، معاون پیش‌آهنگی، سرپیش‌آهنگ، سرپیش‌آهنگی، نوآموز، دیوان پاداش، رهبر پیش‌آهنگی، رهبریار پیش‌آهنگی، انجمن پیش‌آهنگی ایران، نشانه هنر، شیربچگان، گرگ‌بچگان، کدبانان، فرشتگان، جویندگان، سیاران.^[۷]

نشریهٔ ماهانهٔ پیش‌آهنگی (از سال ۱۳۰۶). بولتن پیشاهنگی رفسنجان، بولتن پیشاهنگی شاهپور آذربایجان، سازمان پیشاهنگی نیشابور، بولتن پیشاهنگی روستایی بندرشاه، بولتن پیشاهنگی گرگان، بولتن پیشاهنگی بروجرد، سازمان پیشاهنگی ساری، سازمان پیشاهنگی اصفهان، سازمان پیشاهنگی خرمشهر، سازمان پیشاهنگی آغاجاری، پیشاهنگی روستایی ورامین، نشریهٔ پیشاهنگی گنبد کاوس، بولتن سازمان پیشاهنگی اراک، رسد سه آزاد شیراز، رسد یازدهٔ دانشسرای مقدماتی شیراز، بولتن سازمان پیشاهنگی استان کردستان (سنندج)، نشریهٔ فرهنگی مسجدسلیمان، نشریهٔ فرهنگی ارسباران.^[۱]