1512 – بیست و پنجمین سده شاهنشاهی – سری چهارم

جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران

استوانه کوروش در مرکز نشان رسمی جشن‌های ۲۵۰۰ سالهٔ شاهنشاهی ایران
تاریخ	۲۰ تا ۲۴ مهر ۱۳۵۰ (خورشیدی)
مدت	۵ روز
مکان	تخت جمشید، استان فارس
سازماندهی توسط	دودمان پهلوی

پیشنهاد برگزاری جشن‌ها اولین‌بار توسط شجاع‌الدین شفا مطرح گردید.^[۲]

برای برگزاری جشن‌ها، سازمانی به نام «شورای مرکزی جشن‌های شاهنشاهی» تأسیس شد. اسدالله علم وزیر دربار وقت هم به عنوان رئیس شورای مرکزی جشن‌ها، تعیین شد و سناتور جواد بوشهری هم نیابت علاء را بر عهده داشت.

جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در شهر مرودشت و در کنار تخت جمشید (پارسه) با حضور سران کشورهای گوناگون جهان برگزار شد. از میهمانان در خیمه‌های بزرگی که به همین مناسبت سفارش داده شده بود، پذیرایی شد. شرکت فرانسوی مزون ژانسِن، طراحی و دکور خیمه‌های جشن‌های ۲۵۰۰ ساله را بر عهده داشت.^[۳]

زدنیک لیشکا، آهنگ‌ساز برجسته اهل چکسلواکی، قطعاتی را برای جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران، تحت عنوان «میراث دوران‌ها» ساخته و تنظیم کرد.

آغاز مراسم در پاسارگاد و در جوار آرامگاه کوروش بود که طی آن شاه نطق خود را خواند و سپس سران و پادشاهان ۶۹ کشور جهان، به کوروش بزرگ ادای احترام کردند.

ده میلیون بیننده، این مراسم را از تلویزیون تماشا کردند. پس از پایان پیام شاه، ۱۰۱ تیر توپ در آسمان پاسارگاد شلیک شد. تاج گل باشکوهی در پای آرامگاه کوروش نهاده شد.

هزینه برگزاری جشن‌ها و ساخت تأسیسات جانبی و بناها معادل حدود ۱۲۰ میلیون تا ۳۰۰ میلیون تومان (معادل حدود ۲۲ میلیون دلار با نرخ برابری سال ۱۳۵۰) از سوی منابع مختلف ذکر شده‌است. البته رقم هزینه شده برای این مراسم به گفته عبدالرضا انصاری که مسوول مستقیم برگزاری جشن بود نزدیک به دویست میلیون تومان بود که ۶۰ میلیون آن از محل کمک بخش خصوصی، ۵۰ میلیون از محل کمک دولتی و بقیه از محل ذخیره دفتر برگزاری جشن‌های شاهنشاهی ایران تأمین شد. برای تأمین هزینه برگزاری جشن‌ها از سال ۱۳۳۹ تا پایان جشن، از روش‌های مختلفی استفاده گردید. از جمله صرفه جویی در هزینه‌های سازمان‌ها و ادارات دولتی و همچنین تخصیص بودجه.^[۴][۵]

این در حالی‌ست که ژان لوروریه هزینه جشن‌ها و پروژه‌های عمرانی مرتبط را پانصد میلیون دلار و ویلیام شوکراس، سیصد میلیون دلار برآورد می‌کند.^[۶][۷] البته این هزینه شامل ساختن بنای یادبود شهیاد در تهران، توسعه زیرساخت مخابراتی شهرستان اسدآباد همدان، توسعه فرودگاه شیراز و ساخت و تجهیز هتل‌های تهران و شیراز و راه‌سازی نیز بود. در پایان این جشن‌ها دوازده میلیون تومان در صندوق کمیته برگزاری جشن‌ها باقی‌ماند که به تکمیل مسجد اعظم آیت‌الله بروجردی در قم اختصاص یافت.^[۸]

ادعاشده که در آخرین شب حضور سران کشورها در ایران، از رستوران ماکسیم^[۹] در پاریس سفارش شام داده شده بود.

۲۰ پادشاه و امیر، ۵ شهبانو، ۲۱ شاهزاده، ۱۶ رئیس‌جمهور، ۳ نخست‌وزیر، ۴ معاون رئیس‌جمهور و ۶۹ وزیر خارجه از ۶۹ کشور در مراسم شرکت کردند.^{[نیازمند منبع]}

نام رژه‌ای که در روز دوم جشن در مقابل تخت جمشید برگزار شد و در این برنامه ارتش ایران در دوره‌های مختلف تاریخی ایران از برابر شاه و میهمانان رژه رفتند. برنامه با تقدیم نامه‌ای از سوی ملت به شاه ایران به وسیله دو سوار که از مجلس شورای ملی در تهران تا مرودشت را با اسب طی کرده بودند شروع شد. آغاز رژه با به حرکت درآمدن درفش کاویانی در مقابل صف سربازان بود و در ردیف دوم درفش همانشان کوروش و ارتش هخامنشی قرار داشتند.^[۱۰]

• برج شهیاد به یادبود جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در تهران طراحی و ساخته‌شد.
• در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران، منشور حقوق بشر کوروش بزرگ به رغم مخالفت دولت وقت بریتانیا، برای چند روز به ایران آورده شد و به نمایش درآمد.^[۱۱]

• 

  رژه پیاده‌نظام

• 

  وضعیت کنونی جایگاه سران

• 

  نمایی هوایی از تخت جمشید و جایگاه نشستن سران کشورها

• 

  چادرهای جایگاه دعوت‌شدگان

• 

  رژه افسران عضو گارد جاویدان

• 

  رژه سواره‌نظام

• 

  رژه پیاده‌نظام

• 

  چادرهای جایگاه دعوت‌شدگان

• 

  کالسکه سلطنتی

• 

  دعوت‌شدگان در حال تماشای رژه جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران

• 

  ماکتی از کشتی‌های پارسیان، استفاده‌شده در رژه جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران

• 

  برج شهیاد، یادمانی برای جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران بود.^[۱۲]

پانویس