1461 – نمایشگاه بین المللی آسیایی 1348

دومین نمایشگاه تجارت آسیایی، ساعت ۴ بعدازظهر 12 مهرماه 1348 توسط شاه و ملکه گشایش یافت. این نمایشگاه بزرگ‌ترین رویداد بین‌المللی ایران است و ۴۰ کشور در آن حضور یافته‌اند. در مراسم آغاز به کار نمایشگاه آسیایی، علاوه بر نخست‌وزیر، روسای مجلسین، وزرا و امرای ارتش، ۸۰۰ مقام خارجی و از جمله رئیس مجلس سنای آلمان، وزیر بازرگانی و صنایع کانادا، وزرای بازرگانی استرالیا، ایتالیا، هند و پاکستان، وزیر مشاور انگلیس در امور بازرگانی و… حضور داشتند.

با حضور شاهنشاه و شهبانو در محوطه نمایشگاه، هوشنگ انصاری، وزیر اقتصاد گزارشی از روند آماده‌سازی، دعوت از کشورهای گوناگون، صنایع و رشته‌های حاضر در نمایشگاه و… ارائه کرد. او با تشکر از فرح پهلوی برای پذیرش ریاست عالیه نمایشگاه گفت: «این نمایشگاه هنگامی در تهران تشکیل می‌یابد که کشور شاهنشاهی ایران در پرتو هدایت و رهبری خردمندانه پیشوای عظیم‌الشان و محبوب خود و به برکت اثرات ثمربخش انقلاب شاه و مردم، به پیشرفت‌های درخشان و کم‌نظیری نائل آمده، به کیفیتی که عمق اصلاحات اجتماعی و آهنگ سریع رشد اقتصادی ما انظار جهانیان را به سوی سرزمین کهن‌سال و تاریخی ما جلب کرده است.»

وزیر اقتصاد، نمایشگاه را فرصتی برای آشنایی مردم ایران و جهان با «توسعه اقتصادی ایران که بر مبنای عدالت اجتماعی پایه‌گذاری شده» خواند و ادامه داد: «به یقین تشکیل این نمایشگاه که در آن صنایع کشور با عرضه هزاران مصنوع نساجی تا پتروشیمی و از محصولات فلزی تا اتومبیل سواری در کنار مترقی‌ترین کشورهای جهان قرار گرفته است، برای ملت ایران بسیار افتخارآمیز و مبین آمادگی و توانایی کامل کشور شاهنشاهی در تحصیل سهم ارزنده‌ای از بازارهای جهانی می‌باشد.» انصاری ضمن تجلیل از اهتمام علی‌نقی عالیخانی، وزیر پیشین اقتصاد و با تقدیر از همکاری صمیمانه سازمان ملل، هدف از برگزاری نمایشگاه آسیایی را «توسعه مناسبات بازرگانی بین ممالک آسیایی از یک‌طرف و با سایر کشورهای جهان از جانب دیگر» عنوان کرد.

وزیر اقتصاد به بیان این‌که بخش بزرگی از جمعیت کشورهای در حال توسعه، در قاره آسیا سکونت دارند، اهمیت نمایشگاه را جلب توجه جهانیان به این حقیقت دانست که توسعه فعالیت‌های بازرگانی موجب تامین رفاه مردم این قاره و در نتیجه حفظ نظام اقتصاد بین‌المللی می‌شود.

انصاری آمارهایی نیز ارائه داد: «شاهنشاها! در این نمایشگاه ۴۱۳ موسسه صنعتی داخلی و نمایندگان ۳هزار موسسه خارجی از ۴۰ کشور شرکت دارند. در محوطه نمایشگاه که بالغ بر ۱میلیون و ۳۱۰هزار متر مربع است، جمه زیربنای غرفه‌های شرکت‌کنندگان خارجی ۵۲هزار متر مربع و مساحت محوطه آزاد آنان ۲۴هزار متر مربه می‌باشد. زیربنای غرفه‌های داخلی کشور روی هم رفته سطحی برابر ۲۷هزار متر مربع و مساحت محوطه آزاد آن‌ها ۱۳هزار متر مربع را اشغال کرده است.»

وزیر اقتصاد، حضور شرکت‌های خصوصی فعال در عرصه ذوب فلزات و پتروشیمی را «پایه‌های اساسی توسعه صنعتی» عنوان کرد و ادامه داد: «علاوه بر این سایر بخش‌های اقتصادی کشور نیز مانند بخش بازرگانی، بخش حمل‌ونقل و خدمات در نمایشگاه شرکت دارند و غرفه‌های خاصی هم برای عرضه نمونه‌هایی از ذخایر معدنی بی‌شمار کشور ترتیب داده شده است.»

در این هنگام وزیر اقتصاد از شاه درخواست کرد نمایشگاه بین‌المللی بازرگانی آسیایی ۱۹۶۹ را افتتاح کند. در این هنگام و هم‌زمان با برخاستن حضار، «در حدود ۵۰۰ فواره آب‌نمای نمایشگاه باز شد» و «پرچم ۴۰ کشور شرکت‌کننده در کنار میدان ملل به اهتزار درآمد». شاه و ملکه سوار بر واگن‌های سفیدرنگ مخصوص، از بخش‌های گوناگون نمایشگاه دیدن کردند. و هنگام بازدید، وزیر اقتصاد و انوشیروان رئیس، مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی توضیحات لازم را بیان می‌کردند. بازدید شاه از نمایشگاه در حدود نیم‌ساعت به طول انجامید. با این حال روزنامه اطلاعات، نوشت: «خبرنگار ما گزارش می‌دهد که شاهنشاه اظهار علاقه فرمودند که برای بازدید از یکایک غرفه‌ها و قسمت‌های نمایشگاه مجددا به نمایشگاه تشریف‌فرما شوند.»

از خبرهای جالب توجه امروز، پیام پرزیدنت نیکسون به نمایشگاه آسیایی بود: «ما در آمریکا از فرصتی که برای شرکت در نمایشگاه بین‌المللی آسیایی پیش آمده، بسیار مشعوفیم و آرزومندیم که اولیای نمایشگاه و دولت ایران که میزبان ما می‌باشند، در این حادثه پرهیجان در بازرگانی و دوستی بین‌المللی موفقیت کامل به دست آوردند.» ریچارد نیکسون از انتخاب یک شعار برای غرفه‌های آمریکا در نمایشگاه آسیایی و دلیل آن پرده برداشت: «ما موضوع نمایشگاه [غرفه‌های] آمریکایی را مدیریت مدرن اختیار کرده‌ایم؛ مدیریت خوب، پایه و ریشه پیشرفت اقتصادی را که مطلوب و مورد نظر همه ماست، تشکیل می‌دهد و به تولید کالا جهت سیر در جویبارهای روزافزون بازرگانی کمک می‌نماید. مدیریت باید مدرن باشد زیرا اقتصادیات جهان، مانند همه افق‌های انسانی، با سرعت سرسام‌آور در تغییر می‌باشند.»

رئیس‌جمهور ایالات متحده در مقام یک مبلغ تمام‌عیار، ویژگی‌های غرفه آمریکا در نمایشگاه تهران را چنین برشمرد: «ماشین‌های مدرن مانند کامپیوتر که از اقلام برجسته غرفه آمریکا می‌باشد، به ما کمک می‌کنندبا محیط خود که به سرعت تغییر می‌کند، به نحو موثرتر سروکار پیدا کنیم. اما مدیریت خوب مآلا بر اشخاص نیک تعمیم یافته و به ایمان و علاقه قاپم می‌باشد، نه بر ماشین. به این جهت است که ما قسمتی از غرفه خود را به مشکلات تعلیم و استفاده شایسته از آن‌چه اقتصاددانان نیروی انسانی نامیده‌اند، اختصاص داده‌ایم.»

نیکسون در فراز پایانی پیامش، از تحولات اقتصاد ایران هم تجلیل کرد: «ایران که خود نمونه درخشانی از پیشرفت اقتصادی پرتحرک است، صحنه شایسته‌ای برای تشکیل دومین نمایشگاه آسیایی می‌باشد. دیدارها و همکاری‌های ما در این نمایشگاه، باید برای همه ما که اهتمام داریم بازرگانی را رکن دیگری از بنیاد صلح قرار دهیم، الهام‌بخش بینش‌های نو و تفاهم نو باشد.»

خبر دیگر این‌که شرکت دخانیات به مناسبت نمایشگاه آسیایی، یک نوع سیگار فیلتردار به نام «سیگار آسیا» در بسته‌بندی‌های ۲۰ عددی که قیمت هر بسته آن ۲۵ ریال می‌باشد تولید کرده و در نمایشگاه و سایر مراکز فروش دخانیات عرضه می‌کند. این شرکت، هوای میهمانان خارجی را هم داشت و اعلام کرد: «مقداری از سیگارهای مکشوفه وینستون و کنت را با برچسب مخصوص در ۸۴ نقطه تهران و از جمله هتل‌ها، فروشگاه‌های بزرگ و سطح نمایشگاه به فروش می‌رساند.»

جنگ لفظی ایران و عراق که از نطق اردشیر زاهدی در مجمع عمومی سازمان ملل آغاز شد و با اظهار نظر چند دیپلمات عرب بالا گرفت، ادامه یافت. امروز روزنامه‌ها گزارش دادند که مهدی وکیل، نماینده دائم ایران در سازمان ملل، پاسخ مفصلی به ادعاهای سفیر عراق در لندن داده است. او چند روز پیش ایران را متهم به ملغی‌کردن قرارداد ۱۹۳۷ کرده بود. وکیل در پاسخ به این ادعا گفت: «دولتی که فقط یک‌ماه پیش قرارداد بازرگانی خود را با ایران، علی‌رغم تمام مقررات روشنی که برای ختم دوره آن پیش‌بینی شده بود، لغو کرد و آن را با اقدامات خود از طریق جلوگیری از ورود کالاهای ایرانی به عراق به‌صورت ورق‌پاره‌ای بی‌ارزش درآورد، نمی‌تواند مدعی دفاع از حرمت تعهدات و قراردادهای بین‌المللی باشد.»

با وجود آن‌که بورس‌های بین‌المللی امروز تعطیل بود و به تبع آن، بانک مرکزی در قیمت رسمی ارز تغییری ایجاد نکرد، هم مارک و هم دلار در بازار آزاد تهران گران شد. طلا هم در بازار تهران، رشد قابل توجهی داشت و قیمت هر مثقال آن تا عصر یک‌شنبه، ۸ ریال افزایش یافت. گفته شده علت این گرانی، تغییر قیمت در بازار طلای بیروت است. فروشندگان بازار تهران، خبرهای بازار بیروت را به عنوان تابعی از تحولات قیمت در لندن دنبال می‌کنند. هر اونس طلا که ۴۰.۸۰ دلار قیمت داشت، در روز گذشته به ۴۱ دلار و ۶۰ سنت رسید و همین سبب شد که قیمت هر مثقال طلا در تهران به ۵۲۱ ریال برسد.

روزنامه‌های امروز از مذاکرات عصر روز گذشته انجمن شهر که با حضور وزیر کشور و شهردار جدید تهران برگزار شد، گزارش‌هایی را منتشر کردند. روزنامه اطلاعات از قول نیک‌پی نوشت: «من امروز ادارات مختلف شهرداری را بازدید کردم و ضمن برخورد با ماموران، به این نتیجه رسیدم که شهرداری از نظر تشکیلات  و کادر، با احتیاجات ‍پایتخت متناسب نیست و این یک واقعیت است.»

شهردار تهران چند وعده هم داد و از جمله، همکاری با انجمن شهر. او گفت با کار شهرداران تهران در ۶ سال گذشته آشناست و می‌داند همه آنان تلاش کرده‌اند اما برایش همیشه سئوال بوده که «پس چرا موفق نشده‌اند؟ امروز خودم جواب این سئوال را گرفتم و امیدوارم خداوند به من توفیق بدهد تا تشریفات زائد را در این سازمان دور بریزم.» او از مکاتبه دو همکار در اتاق‌های مجاور هم گلایه کرد و ادامه داد: «برای صدور یک پروانه ساختمان باید ۴۷ مرحله را گذراند و این طرز کار قابل دوام نیست.»

نیک‌پی، «پول و کادر» را لازمه پیش‌رفتن برنامه‌هایش دانست: «بدون این عوامل حرف زدن، تبلیغات پوچ خواهد بود.» شهردار جدید تهران، سیل بهار گذشته را یادآور شد و گفت: «ما باید اطمینان حاصل کنیم که در بهار آینده سیل جاری نخواهد شد و نخست‌وزیر ما ناچار نخواهد بود برای دل‌جویی از مردم تا زانو در آب سیل فرو برود.»

او به مشکلات عبور و مرور در شهر هم اشاره کرد: «همه از این مشکل ناراحت هستند و خود من که همه روزه سر همین بند آمدن ترافیک سرگردان می‌شوم، واویلا به دیگران.» شهردار، چاره کار را ساخت پارکینگ‌های متعدد و سپس ممنوعیت توقف در خیابان‌ها دانست. نیک‌پی نظافت شهری به وسعت تهران را که می‌خواهد میزبان کنفرانس‌های بین‌المللی هم باشد، کاری مهم و اساسی خواند و گفت: «این شکل جمع‌آوری اساسا عملی نیست، با یک چرخ حلبی کثیف و انتقال آن به کامیون نمی‌شود نظافت تهران را تامین کرد.» او در پایان گفت برنامه‌های تفصیلی‌اش را برای بازشدن گره ترافیک و تمیزشدن شهر، هفته آینده ارائه می‌کند.